باسمه تعالی
عرفان سعدی در بوستان
چکیده :
سعدی به تصوّف مثبت و مفید، و تربیت و اخلاق عارفانه نظر دارد و خدمت خلق، و معاشرت و صحبت با مردم، و دانش اندوزی را توصیه می کند و تمتّع و بهره گیری از دنیا را به صورت معتدل و مشروع جایز می شمارد.
اساس تربیت سعدی حکمت عملی و ذوق زندگی است و راه او راه میانه ای است که حزم و دوراندیشی یک خردمند جهان دیده برمی گزیند و از گمراهی و درماندگی می رهد. وی مثل استادان خویش : شهاب الدّین سُهروردی و ابوالفرج بن جوزی، پیروی از سنّت و شریعت را توصیه می کند، امّا نه سهروردی می شود تا یک سره خود را تسلیم رؤیاهای صوفیانه کند و نه ابن جوزی می شود تا صوفیّه را به کلّی فریب خوردۀ دیو و شیطان بپندارد. چنین کسی است که با میانه روی و بی آنکه خود را دیو یا فرشته کند به اوج مقام آدمیّت برمی آید.
سعدی برخلاف بسیاری از اهل طریقت که به کلّی پشت پا به دنیا می زنند و ترک معاشرت می گویند و راه عزلت و انزوا و کناره گیری از مردمان می پویند، عبادت را در خدمت خلق می داند و ایشان را به کار و خدمت و معاشرت و نوع پرستی و معاونت یکدیگر تحریض و تشویق می کند.
سراسرِ بوستان سعدی از فروغ انسانیّت و ایثار و جوانمردی نورانی است و دلگشا. در این جا با اشخاصی روبه رو می شویم که توانسته اند بر خودخواهیِ خویش فایق آیند و به مطالبی برتر از «خود» و سودِ «خود» بیندیشند.
در عالَمِ بوستان همۀ افراد انسان با یکدیگر همدلی می ورزند و همدردی. در حقیقت آن کس که از این فضیلت بی بهره است شایستۀ این مدینۀ فاضله نیست. بوستان سعدی عالمِ انسانیّت و تسامح است به معنی کاملِ کلمه،
بی آن که این مفهوم عالی و شریف در مرز نژاد و رنگ و پیوند محصور بماند.
در سراسرِ بوستان عشق پرتوافکن است و موجب تلطیفِ روح و زندگی. عشقی به معنی عالی و عارفانه : از خود گذشتن و به دوست پیوستن، چنان که با وجود محبوب از هستیِ مُحبّ اثری نماند.
بوستان، اقیانوسی سترگ است که با سباحت در آن انسان از هوسها و هواجس شسته و به ساحل سعادت
می رسد. سیاحت در بوستان سیّاحان را از سر گرانی ها و وسوسه های نفس رهانیده به سمت و سوی انسانیّت و انسان دوستی سوق می دهد. اندیشه ی عرفانی سعدی در بوستان، سنگر مستحکمی در برابر سودجویی ها و سوداهای بی اساس است که حاصلی جز حسرت و افسوس برای انسان ندارد.
واژه های کلیدی : بوستان، سعدی، عرفان، تصوّف، انسان، خدا
من ا... التّوفیق
زهرا خلفی ـ عضو هیأت علمی
دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول
:: موضوعات مرتبط:
مقالات ،
عرفان سعدی در بوستان،
،
:: برچسبها:
عرفان سعدی در بوستان,